Από το gov.gr στην ηγεσία του Eurogroup: Η άνοδος Πιερρακάκη και το μήνυμα πίσω από την εκλογή

Υπάρχουν στιγμές στην ευρωπαϊκή πολιτική που οι εξελίξεις δεν μένουν μόνο σε ταμπέλες και αξιώματα, αλλά ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο. Η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup μπορεί να θεωρηθεί μια τέτοια στιγμή όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά κυρίως για την Ελλάδα. Η χώρα που πριν μια δεκαετία βρέθηκε στο χείλος της εξόδου από το ευρώ, τώρα αναλαμβάνει την ηγεσία του οργάνου που καθορίζει τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης. Και αυτή η εξέλιξη δεν είναι τυχαία.

Κάποτε η Ελλάδα ήταν ο «αδύναμος κρίκος» της Ευρωζώνης. Σήμερα, ένας πολιτικός που σημάδεψε την πιο γρήγορη περίοδο ψηφιακής μετάβασης στη σύγχρονη ιστορία της χώρας αναλαμβάνει την προεδρία του Eurogroup - μια θέση που ποτέ στο παρελθόν δεν είχε κατακτήσει Έλληνας αξιωματούχος. Η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη δεν αποτέλεσε έκπληξη για όσους παρακολουθούν την ελληνική πολιτική σκηνή. Από το 2019, όταν ανέλαβε την Ψηφιακή Διακυβέρνηση, έδειξε ξεκάθαρα ότι αντιμετωπίζει το κράτος ως ένα σύστημα που μπορεί -και πρέπει- να λειτουργεί με ταχύτητα και ακρίβεια. Μέχρι το 2023 είχε ήδη αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες έρχονταν σε επαφή με το Δημόσιο: από την ίδρυση του gov.gr μέχρι τον ψηφιακό εμβολιασμό της πανδημίας, ο μετασχηματισμός ήταν βαθύς και ορατός. Σήμερα, στα 42 του χρόνια, περνά σε ένα νέο επίπεδο πολιτικής ευθύνης, αναλαμβάνοντας την ηγεσία της Ευρωομάδας των ΥΠΟΙΚ.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης δεν προέρχεται από το παραδοσιακό κομματικό καλούπι. Μπήκε στην πολιτική ανοίγοντας την πόρτα της τεχνολογίας και της δημόσιας πολιτικής, φέρνοντας μαζί του μια κουλτούρα περισσότερο πράξεων και λιγότερο εξαγγελιών. Από το 2019 έως το 2023, ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, «χτύπησε» σε μια αναχρονιστική πλευρά του ελληνικού κράτους, τη γραφειοκρατία, βάζοντας τις βάσεις για την δημιουργία ενός ενιαίου, λειτουργικού ψηφιακού μηχανισμού για το κράτος. Το gov.gr, η ψηφιακή συνταγογράφηση, το σύστημα εμβολιασμού της πανδημίας δεν ήταν απλώς έργα. Ήταν αποδείξεις ότι το ελληνικό κράτος μπορεί να αλλάξει όταν κάποιος αποφασίσει να το «πειράξει» στη ρίζα του.

Στην Παιδεία, ως υπουργός, ηγήθηκε μεταρρυθμίσεων που άνοιξαν μεγάλο δημόσιο διάλογο (αλλά και αντιδράσεις), όπως το πλαίσιο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Το 2025, στο υπουργείο Οικονομικών, ανέλαβε με τη φιλοσοφία ότι «δημοσιονομική πειθαρχία» και «αναπτυξιακή φιλοδοξία» δεν είναι αντίθετες έννοιες. 

Το στοίχημα της Ελλάδας

Αυτό το προφίλ, το τεχνοκρατικό δηλαδή αλλά με πολιτικό βάθος, φαίνεται πως αποτέλεσε και το «διαβατήριό» του για το Eurogroup. Η εκλογή Πιερρακάκη σηματοδοτεί ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει αξιοπιστία (όχι με αφηγήματα, αλλά με συνέπεια). Η Ευρωζώνη βλέπει μια χώρα που πέρασε από τη φάση των μνημονίων στη φάση των μεταρρυθμίσεων. Μια χώρα που δεν εμφανίζεται πλέον ως ρίσκο για την ευρωπαϊκή σταθερότητα, αλλά ως παράγοντας που μπορεί να συνεισφέρει.

Αυτός ο συμβολισμός είναι ισχυρός: η Ελλάδα δεν βρίσκεται πια «εκτός παιχνιδιού». Συμμετέχει στον καθορισμό των κανόνων. Το Eurogroup είναι πολιτικό «ναρκοπέδιο». Απαιτεί διαχείριση αντιθέσεων Βορρά–Νότου, συντονισμό μεταξύ 20 οικονομιών, διαπραγμάτευση πάνω σε ευαίσθητα θέματα (από δημοσιονομικούς κανόνες μέχρι τον αντίκτυπο των γεωπολιτικών εντάσεων).

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης αντιμετωπίζει ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον όπου ο πληθωρισμός πιέζει νοικοκυριά και κυβερνήσεις, οι δημογραφικές προκλήσεις βαραίνουν το σύστημα, ενώ και οι επενδύσεις στην άμυνα και στην τεχνολογία γίνονται πλέον αναγκαιότητα και όχι επιλογή. Ο ίδιος, σήμερα στις δηλώσεις του, διαβεβαίωσε ότι τα επόμενα χρόνια, ως πρόεδρος του Eurogroup, θα εργαστεί για να διατηρήσει το Eurogroup «ένα σώμα ενότητας και κοινού σκοπού, εστιάζοντας στο κοινό μας νόμισμα, τα κοινά μας οικονομικά συμφέροντα και το ευρωπαϊκό εγχείρημα που βασίζεται στις βασικές αξίες της Ένωσης».

Η θητεία του Πιερρακάκη, που ξεκινά επίσημα τη θητεία του στις 12 Δεκεμβρίου 2025, θα κριθεί όχι από τη συμβολική του παρουσία, αλλά από την ικανότητά του να παράγει αποτελέσματα σε ένα σκληρό ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Παράλληλα, και για την Ελλάδα ανοίγει ένα δυνατό στοίχημα. Η εκλογή ενός Έλληνα στο Eurogroup δεν σημαίνει ότι η χώρα αποκαθίσταται αυτομάτως. Σημαίνει ότι πλέον δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από... δικαιολογίες. Με έναν Έλληνα υπουργό στην κορυφή οι προσδοκίες είναι μεγαλύτερες, το περιθώριο για χαλαρότητα μικραίνει, η χώρα μπαίνει στη βιτρίνα τόσο για καλό όσο και για κακό. Αν η Ελλάδα θέλει να μείνει σε ρόλο πρωταγωνιστή, πρέπει να αποδείξει ότι η μεταρρυθμιστική τροχιά δεν ήταν παρένθεση.